Duijn: Ik wil dood

Hoe zijn onze relaties aan het einde van een leven? Hoe vaardig zijn we interactie dan? Wie is het gesprek dan meester? Niet als het om de vlakke variant gaat. Kletsen is geen opgave. Tijdens een babbel praat het net zo door als in gedachten. Diepgang is anders. Wat stilte de kans geeft. Waar een pauze wordt gebruikt om te bezinnen. Op deze manier krijgen andere onderwerpen de ruimte in plaats van een alles-goed-verhaal.

De inleidende vraag is wat er in een eeuw qua conversatiekunst gebeurt. Tuurlijk, over het algemeen zijn er wie een aardig woordje wel spreken. Dit blijft echter verantwoorde kuddetaal. Politiek correct. Binnen de lijntjes. Waar de interesse ligt, is wie hier van wijkt. Voorbij gaat aan. Een voorbeeld toont. Om immer te groeien. Om niet alleen fraai te spreken, maar ook uit te dagen. Door grondig te onderzoeken en het totaal niet uit ogen te verliezen. In dit geval valt het gros af.

Er zijn anderen met vraagtekens, merkte ik. Met vragen welke niet beantwoord hoeven worden. Je gaat er voor zitten, voelt alles aan de tand en laat elke aanname een ingang zijn voor een volgend onderzoek. Antwoorden worden overbodig. Zelfs vragen verdwenen. Wat geen oorzaak en gevolg is, maar een beschrijven van. Gezegend was de bereikbaarheid van een. Met een gezonde dosis humor. In levenden lijve. Zoals deze aangaf, is leer over te brengen via schrift. Waar hij in was. Net als dat er in boeken genoeg te vinden valt om contact te mijden. Ik begon door dingen heen te kijken. Dingen in te zien. Alhoewel ik niets tegen directe communicatie heb, hield ik de boot af en voorkwam het vervolgens. Het is niet nodig om in persoon de aandacht te vragen. Het grootste deel is al gezegd. Niet alleen door anderen, maar ook door degeen in kwestie.

Waarom ik het niet kon laten om hem een brief te schrijven? Noem het twijfel. Extra steun kon geen kwaad. Al verwachte ik geen response. Ik verstuurde een idee zonder intentie. De reactie was vrijblijvend. Eerst dacht ik mezelf te weerhouden. Toch maakte iets me niet in staat om dit te doen. Aan de ene kant was gidsing niet nodig, aan de andere kant speelden er oude neigingen. Die van interactie en sociale onzekerheid, bijvoorbeeld.

Bedenk dat ons milieu er niet voor is gemaakt om te groeien. Niet als het om zevenmijlslaarzen gaat. Als je uit de mentale gevangenis breekt, laat je wie dan ook achter. Wat er weinig meemaken. In de grot van Socrates zijn we tevreden met de schaduw. We leven onder de steen van illusie. Zonlicht is nog te fel. Kunstlicht is oké. De krant is te doen, maar een schurend boek? Nee.

Neem vandaag de dag de televisie. We weten niet anders en zijn er al bij tevree om op de bank te ontspannen. Betrekkelijk, want ik vervloek de radio als ik een fractie van reclame, hoor. Zoals vijftien minuten alleen voor mij een makkie is, dient een ander zichzelf een pijnlijke schok toe.

Bewustzijn kan verschillen. Hoe ga je met het sociale leven om, als interactie knelt? Het vergt geduld om met iemand tot een kern te komen. Het levert niets op. Bij de een kan je pas na een jaar de vraag op tafel leggen wat het werkelijk is dat ze wil. Op een werkvloer duurde het jaren eer een 'maar wie is die 'ik'?' de kans kreeg. Met een response van 'daar moet ik over nadenken'. Waar ik van opkeek. Zo vroeg ik de werkleider ter aankondiging van een ontslag, 'wat doe ik hier als er geen groeimogelijkheid is?'.

Wat doen we al die jaren op aarde? Waarom boeit het ons niet wie we werkelijk zijn? Want wie is die 'ik', die je sinds kinds af aan klakkeloos van je ouders na bent apen? Over het alledaagse wordt nauwelijks nagedacht. Je valt in slaap? Sure, ik pak elke avond een trap, klim erop en laat me in bed vallen. In slaap. Al slapen we overdag ook, als je het mij vraagt. We worden nooit echt wakker. En wat is slaap eigenlijk, als je eerlijk bent? We zijn gespitst op een antwoord, wijl de vraag hier niet om gaat. Elke waarom heeft een daarom? Alles ligt open ter discussie. We blokken er op school zo'n oorzaak en gevolg in, dat het de vraag is wie het nog loslaat. Of desnoods anders ziet.

Wanneer je uit de kudde stapt met bepaalde inzichten, is het niet de vraag waarom je terug wilt, maar of het nodig is. En als wie. Al kan conditionering je beïnvloeden. Je oude masker jeukt, je wilt bevestiging en kortom iets voelen. Om angst niet te voelen. Net als met een voormalige neiging naar nicotine, ben je als ego-verslaafde aan het afkicken. Waar geen kliniek voor is. Ego's houden elkaar immers in stand.

In sommige bronnen lees je over een leraar leerling-verhouding. Wat ik nog onderzoekende was, eer ik in actie wilde komen. Het bleek niet van toepassing. Geen verkeerd woord over wie er (tijdelijk) gebruik van maakt. Het daagde me dat het niet per se nodig is. De persoon in kwestie bood individuele sessies aan. Al betrof dit spirituele therapie en geen leer. Wat niet is wat ik versta onder een meester leerling-relatie. Dat het in India wellicht gebruikelijk is om naar een goeroe te stappen, kan. Zet het idee opzij. Pak pen en papier. Wees kort, krachtig en laat het vervolgens los.

'Ik wil denkbeeldig dood, van mijn illusies af. Hoe doe ik dit?'

In de Geestelijke Gezondheidszorg riskeer je hiermee een mogelijke opname. Bij de ontvanger niet. Van de response begreep ik om zijn werk te lezen. Ik had al wat boeken achter de rug en realiseerde me het een en ander. Dat er bijvoorbeeld geen is, wie zich is realiseren. Wat een ingang biedt voor ambigu. Niet om het als onmogelijk te zien. Of vanuit een andere kant wel. Speel ermee. Het is taal. Toch wilde ik de interactie aangaan. Een kleine zekerheid wellicht. Het kan geen kwaad, dacht ik. Mits ik het kort hield en erachter stond. Het was nota bene verzocht om in twee zinnen je verhaal te doen. Wat een idee is dat ik overnam. Voor mezelf naar mijzelf en wie dan ook. Wat past in een leerzame omgang. Al moet ik er niet aan denken om voor leraar te spelen. Niet alleen om de rompslomp van nog trivialere vragen dan die van mij, maar ook mijn eigen raadsels.

'Ik wil denkbeeldig dood, van mijn illusies af. Hoe doe ik dit?'

Top. Begin maar met wie er dood wil en eventueel waarom. Wanneer je de 'wie' vraag voldoende herhaalt, is het zonder garantie mogelijk om geen antwoord te verlangen. Om je te realiseren, dat er geen realisatie is. Voor het dubbelzinnige verhaal en niet de totaliteit. Net zo om door de vraag te zien, zonder ziener te zijn. Zodra je iets aanneemt, tackle je het met een vraagteken. Zo nodig werp je er een andere kijk op. Je onderzoekt alles. Je kijkt naar voorgangers. Het idee van de ontvanger? Lees zijn boeken. Voor de afwisseling pak je andere. Er is ruimschoots inspiratie. Om jezelf aan het werk te zetten. En in andere woorden, om te stoppen met werken. Het is dubbel. Waar je niet van opkijkt, wanneer je door de illusie ziet. Noch dat je dan terugdeinst voor het zogeheten directe pad, sadhana en methoden zoals advaita, jnana en ander spiritueel kannibalisme.

Op deze manier is er zo kort mogelijk contact geweest, heb ik zo min mogelijk gestoord en tijdens de drie bijeenkomsten om het over waarheid te hebben (satsang), mijn mond gehouden. Al wetende dat ik niets toevoeg. Na wat video's, boeken en de derde sessie zag ik in dat ook satsang beperkt. In een groep ben je overgeleverd aan wie iets te zeggen denkt te hebben. Laat het me onderhand de strot uitkomen om elkaar aan te horen. Ondanks dat de onderwerpen en interactie tijdens zo'n bijeenkomst anders zijn, dan bij een kopje koffie op het werk. Eventuele humor is ook mooi meegenomen en een teken dat je op het juiste adres bent. Maar daar kwam ik niet voor. Directe taal en scherpzinnigheid is niet iets waar je bij een ander van afhankelijk bent. Zelf doen dus. Of wat ik al zei, niet iets in stand houden, maar laten. Kijk eens wat er gebeurt als je het allemaal niet hoeft te weten. Ontdek wat er zich voltrekt, wanneer je verlangens doodbloeden. Stap uit het dagelijkse, het onbekende in.

Achteraf vroeg ik me af, of het echt nodig was. Niet dat je iemand erg lastig valt met een paar zinnen. Noch dat de inhoud voor dit persoon zorgwekkend over heeft te komen, als je zijn boeken leest. Ik schreef figuurlijk en aan de hand van zijn werk, zag ik er geen probleem in.

Al werd letterlijk sterven ook een ding. Niet in de zin van suïcide, maar als ondersteuning om met het leven om te gaan. Als remedie voor verlangens. Ondanks dat de dood dan ook een verlangen is. Met de nadruk op verlangen. Dus niet een verkorten van het leven. Dat ik er wel licht in zie, maar het overlaat aan de natuur. Wijl ik door doodsangst heen voel, op de weg er naar toe. Het is onherroepelijk. Waarom het dan moeilijker maken dan het is? Naast dat een sombere kijk op het leven een antigif is voor wereldse verlangens. Met een grijns naar wie het niet begrijpt. Wie niet terugdeinst het gehele spectra aan emoties, kan vreugde tot het vreselijke over een kam scheren. Toedels met een taboe erover. Vreet je door angst heen, om er geen vijand in te zien.

Zo ook met de angst van een denkbeeldig stervende ik. Waar ik eerder bij niemand dit ei kwijt kon, bleek er toch iemand om mijn hart te luchten. Op mijn manier. In eigen woorden. Wat ik zeg, in de zorg krijg je zo'n diepgang niet tot stand. Laat staan dat het wordt begrepen, versus het met misvatting en al verzorgen van een gesloten afdeling en dagelijkse drugs. Omdat men van mening zal zijn dat het slecht met je gaat. Wat niet zo is. Noch dat het slechte slecht is. Het is zeldzaam dat er iemand iets zinnigs over zegt. In de zorg is de eer aan Damiaan Denys. Met een response op de vraag 'zijn we ziek als het ons niet lukt om gelukkig te zijn?' [ ] Alle gekheid op een stokje. Je wilt van je illusies af en denkbeeldig, psychologisch dood?

Ja... Grapjas. Nu serieus. ...hoe doe ik dit? [ ]